Rola witamin z grupy B

Witaminy są substancjami niezbędnymi do podtrzymania funkcji fizjologicznych organizmu, ponieważ organizm ludzki nie wytwarza witamin, muszą one być dostarczone wraz z pokarmem. Podawanie preparatów wielowitaminowych ma charakter substytucyjny, co oznacza, że podawane są wtedy, gdy obawiamy się niedoboru witamin lub liczymy się ze zwiększonym zapotrzebowaniem organizmu.

Witaminy dzielimy na rozpuszczalne w wodzie i rozpuszczalne w tłuszczach. W praktyce nie dzielimy leków według rozpuszczalności, lecz według działania biologicznego. Niedobór witamin może wystąpić tylko w związku z zaburzeniami wchłaniania w przewodzie pokarmowym. Zapotrzebowanie zwiększa się w przypadku stresu lub przy schorzeniach przemiany materii. Ważna jest również zróżnicowana dieta bogata we wszelkie witaminy a tym samym naturalne dostarczanie ich do organizmu.

Witamina B1 (tiamina, aneuryna)

Witamina B₁ występuje w otrębach, kiełkach nasion zbóż, w łuskach ryżu, w nasionach owoców strączkowych, drożdżach. Objawy niedoboru tiaminy dotyczą przede wszystkim układu nerwowego. Może występować drętwienie i mrowienie oraz bóle mięśniowe szczególnie kończyn dolnych. Mogą pojawić się problemy ze strony układu krążenia np.: niewydolność serca. Ze strony układu pokarmowego mogą wystąpić następujące objawy: nudności, brak łaknienia, zaparcia.

Tiamina najlepiej i najszybciej wchłania się po podaniu domięśniowym. Po podaniu doustnym wchłania się przede wszystkim w dwunastnicy i częściowo w jelicie cienkim.

Witamina B₁ ma zastosowanie przy stanach zapalnych i porażeniach nerwów obwodowych, rwie kulszowej, półpaścu, uszkodzeniu wątroby, niewydolności krążenia, ogólnym osłabieniu, wyczerpaniu fizycznym i psychicznym.

Witamina B2 (ryboflawina)

Witamina B₂ występuje w dużych ilościach w pszenicy, szpinaku, maśle, mleku. Niedobór ryboflawiny objawia się występowaniem zmian zapalnych języka, pęknięciami skóry w kącikach ust, łojotokowym zapaleniem skóry, stanami zapalnymi błon śluzowych przewodu pokarmowego. Ryboflawina bardzo dobrze wchłania się po podaniu doustnym jak i pozajelitowym. Wskazaniem do zażywania Wit B₂ jest również zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i języka, pleśniawki, zaćma.

Witamina B6 (pirydoksyna, adermina)

Witamina B₆ występuje przede wszystkim w drożdżach, ryżu i zbożu. Mniejsze ilości pirydoksyny spotykamy w jarzynach, owocach, mleku. Niedobór witaminy B₆ objawia się zazwyczaj rumienieniem skóry w miejscach narażonych na działanie promieni słonecznych, zmianami zapalnymi błony śluzowej jamy ustnej, zaburzeniami niedokrwistości.

Pirydoksyna podana doustnie wchłania się dobrze i szybko przenika do tkanek. Zapobiegawczo można podawać witaminę B₆ podczas stosowania leków, które uszkadzają układ leukoblastyczny (ciałka małe występujące w szpiku kostnym).

Witamina B12 (cyjanokobalamina)

Witamina B₁₂ jest czynnikiem przeciw niedokrwistości, niezbędnym do prawidłowej pracy układu krwionośnego. W przypadku jej niedoboru dochodzi do zaburzeń w tworzeniu zrębu krwinki czerwonej. W szpiku kostnym pojawiają się młode postacie krwinek megaloblasty. Stąd nazwa - niedokrwistość megaloblastyczna. Rozwija się, gdy brakuje w błonie śluzowej żołądka czynnika Castle’a, który warunkuje wchłanianie się witaminy B₁₂. Choroba Addisona-Brermena wywołana bezpośrednio niedoborem witaminy B₁₂ klinicznie objawia się ze strony układu krwionośnego, pokarmowego i nerwowego. Chorzy są osłabieni, występują bóle głowy, bóle w jamie brzusznej, pieczenie języka oraz zaburzenia czucia w obrębie kończyn dolnych, liczba krwinek czerwonych i stężenie hemoglobiny zmniejsza się oraz stwierdza się bezsoczność żołądka. Dla rekombinacji (wchłanianie - proces przenikania przez powierzchnię) witaminy B₁₂ konieczna jest obecność w błonie śluzowej żołądka tzw. czynnika zewnętrznego, którego brakuje w niedokrwistości megaloblastycznej. Dlatego witaminę B₁₂ należy podawać pozajelitowo. Preparaty doustne muszą zawierać dodatkowo czynnik wewnętrzny umożliwiające wchłanianie tej witaminy w żołądku.

Dużym udogodnieniem dla pacjenta jest fakt, że niektóre z witamin można zakupić bez recepty. Warto jednak zasięgnąć porady lekarza w celu przeprowadzania wywiadu aby rozwiać jakiekolwiek wątpliwości.