Łupież czy łojotokowe zaplanie skóry?

Łupież czy łojotokowe zapalenie skóry?

Łupież jest dość częstą przypadłością, mogącą przytrafić się każdemu z nas. Nie dość, że wygląda nieestetycznie, to dodatkowo jest przyczyną naszego dyskomfortu. Jest on skutkiem nadmiernego wysuszenia skóry głowy i najczęściej mija po zastosowaniu leczniczego szamponu. I choć jest niegroźny, to nie należy go bagatelizować, gdyż niewielkie białe łuski mogą być także objawem dużo poważniejszej choroby – łojotokowego zapalenie skóry.

Czym jest łojotokowe zapalenie skóry?

Łojotokowe zapalenie skóry jest chorobą przewlekłą, obecną u 1-3% populacji, głównie mężczyzn. Atakuje partie skóry, w których zlokalizowana jest duża liczba gruczołów łojowych. Dotyczy to przede wszystkim skóry głowy, ale choroba może wystąpić również w okolicach brwi, brody, szyi, klatki piersiowej lub pod pachami.

Objawy choroby

Pierwszym widocznym objawem choroby jest niezdrowo wyglądająca skóra z charakterystycznymi różowymi lub czerwonymi plamkami. Dodatkowo, zainfekowany obszar ulega zrogowaceniu, czego objawem są złuszczone fragmenty suchego bądź tłustego naskórka, widoczne jako żółtawe lub białe płaty łupieżu. Czasami, oprócz zmian dostrzegalnych gołym okiem, chorobie towarzyszy swędzenie, pieczenie, a nawet ból.

Przyczyny łojotokowego zapalenia skóry

Przyczyna łojotokowego zapalenia skóry nie jest do końca znana. Uważa się, że choroba jest reakcją zapalną organizmu na naturalnie występujące na skórze drożdżaki Malassezia furfur, zwane również Pityrosporum ovale. Do powstania stanu zapalnego przyczynia się głównie Malassezia globosa – jeden z gatunków Malassezia Grzyb produkuje toksyczne substancje, które podrażniają skórę. Na łojotokowe zapalenie skóry zapadają głównie osoby, które wykazują zmniejszoną odporność na drożdże. Ponieważ drożdżaki z gatunku Malassezia do przeżycia potrzebują lipidów, zagnieżdżają się w tych partiach skóry, które są bogate w łój. Ponadto, łojotokowe zapalenie skóry może się zaostrzać w wyniku innych chorób. W pierwszej kolejności należy wymienić te, które wpływają na złą kondycję skóry głowy.

Niebezpieczny jest łojotok, czyli proces nadmiernego wydzielania łoju skórnego przez gruczoły łojowe. Konsekwencją tego jest nadmierne przetłuszczanie się włosów. Łojotok może powodować skłonność do zapadania na takie choroby, jak łupież łojotokowy czy właśnie łojotokowe zapalenie skóry.
Łupież jest chorobą skóry głowy wywoływaną, podobnie jak łojotokowe zapalenie skóry, przez Malassezia globosa. Objawia się białymi płatami złuszczonego naskórka. Mimo że łuszczenie zrogowaciałej skóry jest naturalnym procesem, to w niektórych przypadkach łupież może sygnalizować stany chorobowe. Szczególnie należy uważać w przypadku łupieżu łojotokowego.
Poza chorobami skóry głowy do rozwoju łojotokowego zapalenia skóry mogą przyczyniać się:

• czynniki genetyczne,
• zmiany hormonalne,
• niewłaściwa higiena,
• nadmiernie stosowane detergenty, które podrażniają skórę,
• czynniki środowiskowe, np. temperatura, wilgotność,
• zmiany pogodowe,
• stres oraz nadmierne zmęczenie,
• zaburzenia psychiczne, np. depresja,
• choroby neurologiczne, np. choroba Parkinsona,
• choroby immunologiczne, zwłaszcza występowanie wirusa HIV,
• udar mózgu,
• ogólne osłabienie organizmu.

Leczenie łojotokowego zapalenia skóry

Sposób leczenia łojotokowego zapalenia skóry uzależniony jest przede wszystkim od wieku oraz miejsca, w którym skóra została zaatakowana. Głównym celem leczenia jest zredukowanie liczby drożdżaków, a następnie zmniejszenie wydzielania łoju oraz opanowanie stanu zapalnego. Sam proces jest długotrwały, gdyż łojotokowe zapalenie skóry jest chorobą przewlekłą, czyli taką, którą charakteryzują występujące na zmianę okresy nasilonych objawów i wyciszeń, zwanych remisjami.
Jeśli chodzi o leczenie niemowląt, to nie zawsze jest ono konieczne i ogranicza się głównie do codziennych kąpieli i stosowania oliwki lub wazeliny. Łojotokowe zapalenie skóry u niemowląt, zwane ciemieniuchą, pojawia się dość często, głównie po urodzeniu. Ciemieniucha jest niegroźna i najczęściej ustępuje po kilku miesiącach.
W przypadku osób dorosłych choroba ma często charakter długotrwały. Mimo że łojotokowe zapalenie skóry jest stosunkowo łatwe do zdiagnozowania, to medycyna nie dysponuje idealnym lekiem, a sposób leczenia musi być ordynowany indywidualnie. W momencie wystąpienia choroby należy miejscowo stosować odpowiednie środki, np. ketokonazol, służący do leczenia infekcji grzybiczych czy hydrokortyzon działający przeciwzapalnie. Pomocne są także kremy zmiękczające skórę.
W przypadku wystąpienia łojotokowego zapalenia skóry głowy podstawą jest zastosowanie leczniczego szamponu z dodatkiem ketokonazolu, cyklopiroksu, siarczku selenu, pitytionanu cynku czy kwasu salicylowego. W większości substancje te mają właściwości przeciwzapalne, przeciwgrzybiczne lub przeciwbakteryjne. Używając szamponu, należy jednak pamiętać o przestrzeganiu zaleconego czasu jego stosowania. Nie powinno się skracać terapii nawet, gdy objawy ustąpią wcześniej.
Jeśli zmiany chorobowe dotyczą części twarzy, klatki piersiowej czy pleców przede wszystkim należy zadbać o higienę. Do mycia stosuje się żele myjące bez dodatku mydła. Miejscowo nakłada się maści lub kremy o działaniu przeciwgrzybicznym i przeciwzapalnym. W dalszej kolejności możliwe jest zastosowanie steroidoterapii oraz fototerapii. Ta ostatnia oparta jest na bakteriobójczych właściwościach promieni UVB. W większości przypadków stosuje się terapię miejscową, ale niekiedy lekarz może zalecić doustne środki przeciwgrzybiczne.

Domowe sposoby leczenia i przeciwdziałania chorobie

Istnieją również domowe sposoby pomagające walczyć z chorobą i mogące przeciwdziałać nawrotom łojotokowego zapalenia skóry. Należy do nich: mycie włosów szamponem przeciwłupieżowym, unikanie mydeł podrażniających skórę oraz detergentów, noszenie przewiewnych bawełnianych ubrań, unikanie zadrapań naskórka czy golenie zarostu na twarzy.