Kwasy Omega-3

Tłuszcze (zwane również lipidami), które dostarczamy wraz z pokarmem, stanowią bardzo zróżnicowaną grupę. Należą do nich trójglicerydy, fosfolipidy, kwasy tłuszczowe oraz cholesterol. Tłuszcze mogą być pochodzenia roślinnego bądź zwierzęcego. Każdy z nas spożywa tłuszcze pod różną postacią – masła, smalcu czy oleju roślinnego. Jednak mało kto wie, że kwasy tłuszczowe są dla nas istotnym źródłem energii oraz niezbędną substancją potrzebną do budowy wszystkich komórek ludzkiego organizmu.

Ciekawostka

Gdy tłuszcze zbudowane są z kwasów nasyconych, wtedy występują w stanie stałym, natomiast, gdy większy udział w ich składzie mają kwasy nienasycone to wówczas przyjmują postać płynną (olej).

Tłuszcze możemy podzielić na 3 grupy:

• nasycone – gdy posiadają pojedyncze wiązania pomiędzy atomami węgla,
• jednonienasycone – zawierające jedno wiązanie podwójne,
• wielonasycone – charakteryzujące się przynajmniej dwoma wiązaniami podwójnymi;

Najbardziej zdrowe są kwasy nienasycone i ich w naszej diecie powinno być najwięcej.

Co to jest olej rybi?

Olej rybi to po prostu tłuszcze uzyskiwane z ryb. Zawiera on znaczne ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych, które są nam niezbędne do życia, a organizm człowieka nie może ich sam wyprodukować. Choć niektórzy nazywają olej rybi tranem to nie są to te same substancje. Tran jest to ciekły tłuszcz produkowany ze świeżej wątroby dorsza lub innych ryb rodziny dorszowatych. Jednak obie substancje zawierają dużo kwasów tłuszczowych nienasyconych. Wśród kwasów nienasyconych wyróżniamy kwasy omega 3, 6 oraz 9. Są to kwasy zawierające podwójne wiązania pomiędzy atomami węgla. Różnią się miedzy sobą lokalizacją tych wiązań. Kwas omega 3 pierwsze wiązanie podwójne ma przy trzecim atomie węgla, omega 6 przy szóstym, zaś omega 9 przy dziewiątym.

Co to jest kwas tłuszczowy omega 3?

Są to kwasy tłuszczowe nienasycone, mające wiązania przy trzecim atomie węgla. Ilość atomów węgla jest zależna od danego kwasu. Najczęściej występujące są kwasy: ALA (a-linelonowy) mający 18 atomów, EPA (eikozapentaenowy) posiadający 20 atomów węgla oraz DHA (dokozaheksaenowy) z 22 atomami.

Rola kwasów omega 3.

Kwasy omega 3 mają bardzo korzystne działanie na gospodarkę lipidową człowieka. Spożywanie odpowiednich ilości tych kwasów powoduje zmniejszenie stężenia cholesterolu całkowitego, trójglicerydów oraz cholesterolu frakcji LDL czyli wszystkich niekorzystnie działających na nasz organizm tłuszczy. Podnosi natomiast stężenie „dobrego cholesterolu” czyli frakcji HDL. Takie działanie zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej, a także zapobiega odkładaniu się cholesterolu w naczyniach krwionośnych, czyli po prostu miażdżycy, chroniąc tym samym nasze serce. Kwasy omega 3 mają wpływ na funkcję układu immunologicznego. Biorą one udział w syntezie aktywnie biologicznie substancji mających charakter hormonów tkankowych. Prócz tego działają immunomodulująco poprzez hamowanie powstawania reakcji alergicznych. Nasilają również odpowiedź obronną organizmu na patogeny, poprawiając w ten sposób naturalną odporność (czyli zmniejszają ryzyko infekcji czy schorzeń autoimmunologicznych).

Gdy jest ich za mało…

Niedobór kwasów tłuszczowych wpływa ujemnie na nasze zdrowie, a niedobór kwasów omega 3 może powodować retinopatię wcześniaków bądź zaburzenia widzenia u dzieci. Zbyt małe ilości kwasów mogą prowadzić do pojawienia się zespołu aktywności psychoruchowej (ADHD). Poza tym niedobory mogą powodować:

• depresje, nerwice, problemy z samopoczuciem,
• choroby układu krążenia,
• szybsze starzenie się,
• nowotwory,
• obniżenie odporności,
• nadwagę,
• wolne gojenie się ran.

Gdzie można znaleźć kwasy omega 3?

Głównym źródłem tych kwasów są ryby słonowodne, szczególnie gatunki zimnowodne np.: śledź, makrela, łosoś oraz sardynki, a także olej rybi czy tran. Oprócz ryb, kwasy omega 3 znajdują się również w pokarmach pochodzenia roślinnego (wliczając tłuszcze i oleje roślinne).

Stosowanie kwasów omega 3

Zgodnie z obecnymi zaleceniami WHO, w celu zapobiegania wystąpieniu chorób układu krążenia, należy spożywać przynajmniej 1 porcję ryb tygodniowo, najlepiej makreli, sardynek lub łososia, zwiększając w ten sposób podaż kwasów tłuszczowych omega-3.