Krztusiec

Krztusiec jest chorobą układu oddechowego, wywoływaną przez bakterie Gram ujemne - Bordeletta pertussis. Pomimo stosowania powszechnych szczepień ochronnych nadal obserwuje się zachorowania na tę chorobę. Do zakażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z osobami chorymi, które w naszej obecności kaszlą i kichają. Krztusiec jest jedną z najbardziej zaraźliwych chorób.
Objawy
Choroba ta przebiega w trzech fazach:

• Pierwsza faza charakteryzuje się bezobjawowym okresem wylęgania, który trwa dwa tygodnie. Objawy tej fazy przypominają zwykłe przeziębienie. Dziecko kicha, może mieć katar, czasem występuje zapalenie spojówek. Temperatura jest nieznacznie podwyższona, chociaż bywa i wyższa. Okres ten trwa około 1-2 tygodni. Jest to również czas największej zakaźności chorego.

• W drugiej fazie choroby kaszel stopniowo nasila się, początkowo jest suchy, a następnie przechodzi w kaszel napadowy. Dziecko zanosi się kaszlem, towarzyszy temu piszczący dźwięk przypominający pianie koguta. Często przy kaszlu dziecko wymiotuje, na twarzy mogą pojawić się wybroczyny lub wylewy krwi widoczne na spojówkach oczu lub na twarzy. Mogą też wystąpić obrzęki twarzy i oczu. Kaszel krztuścowy stanowi dla dziecka duży wysiłek, dlatego podczas kaszlu jest ono niespokojne i zaczerwienione, a po napadzie zmęczone.

• Końcowa faza krztuśca to faza zdrowienia. Po wielu tygodniach kaszlu objawy łagodnieją, stan chorego poprawia się systematycznie, zmniejsza się nasilenie i częstotliwość kaszlu. Jednak nadreaktywność dróg oddechowych utrzymuje się jeszcze przez okres około sześciu miesięcy. Dziecko reaguje kaszlem na różne bodźce np.: wysiłek fizyczny, zimne powietrze itp.

PowikłaniaKrztusiec u małych dzieci może wywoływać zapalenie płuc z powstawaniem ropni. Z innych powikłań możemy wymienić: zapalenie oskrzeli i zapalenie ucha środkowego, a także choroby ośrodkowego układu nerwowego oraz uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego. Może dojść do zaburzeń świadomości, uszkodzenia wzroku i słuchu, zapalenia mózgu itp. Najniebezpieczniejszym powikłaniem jest encefalopatia krztuścowa wywołana przez niedotlenienie mózgu, ponieważ toksyna krztuścowa uszkadza centralny układ nerwowy. Objawia się ona drgawkami i utratą świadomości. LeczenieLeczenie krztuśca polega na podaniu antybiotyków z grupy makrolidów (erytromycyna, azytromycyna). Połączone jest to z leczeniem objawowym (leki przeciwkaszlowe, leki przeciwgorączkowe, leki zmniejszające wymioty i uspakajające dziecko). Dziecko powinno przebywać w często wietrzonym i dobrze nawilżonym pokoju. ProfilaktykaNajlepszą metodą zapobiegania krztuścowi są powszechne szczepienia ochronne. Ponieważ krztusiec jest najniebezpieczniejszy u niemowląt, szczepionkę uodparniającą podaje się między pierwszym a trzecim miesiącem życia. Aktualnie stosuje się skojarzone szczepionki DTP chroniące przed trzema chorobami: błonicą, tężcem i krztuścem. Jest to nowoczesna, acelularna czyli bezkomórkowa szczepionka, nie zawierająca całych zabitych komórek pałeczki krztuśca, a tylko niektóre składniki tej bakterii: hemaglutyninę, toksynę, aglutynogeny i białko.

Uwaga! Szczepienia są obowiązkowe! W polskim kalendarzu szczepień, szczepienia przeciwko krztuścowi rozpoczynają się w drugim miesiącu życia. Schemat pełnego szczepienia obejmuje cztery dawki, szczepienie przypominające wykonuje się w szóstym roku życia.

Odporność po szczepieniu nie jest trwała i zmniejsza się po upływie trzech do pięciu lat. Zanika całkowicie po około dwunastu latach. Przebycie krztuśca pozostawia długotrwałą odporność, jednak powtórne zachorowanie jest możliwe.
Przeciwwskazania do szczepień przeciwko krztuścowi są następujące:

• reakcja anafilaktyczna po poprzednim szczepieniu
• uczulenie na składniki szczepionki
• postępujące choroby neurologiczne
• wrodzone choroby metaboliczne, przebiegające z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego
• zwiotczenie lub utrata przytomności występująca w ciągu trzech dni po szczepieniu.