Choroba Parkinsona

CHOROBA PARKINSONA

Nazwa tej choroby pochodzi od nazwiska londyńskiego lekarza Jamesa Parkinsona, który jako pierwszy rozpoznał i opisał w 1817 roku symptomy tego schorzenia. Choroba Parkinsona to proces zwyrodnieniowy o nieustalonym podłożu, dotyczący jąder podkomorowych mózgu, a zwłaszcza jego istoty czarnej. Zmiany chorobowe w tym układzie prowadzą do obniżenia stężenia dopaminy w ośrodkowym układzie nerwowym i do czynnościowej przewagi układu cholinergicznego, co powoduje zakłócenia ruchu, w tym – uciążliwe drżenie i skręty ciała. Schorzenie to należy do częstych chorób układu nerwowego. Choroba diagnozowana jest u mniej więcej 2 osób na 1000, najczęściej u mężczyzn między 50 a 60 rokiem życia. Pierwszym objawem jest zwykle drżenie, które może początkowo obejmować tylko jedną kończynę, wiąże się to z utrudnieniem chodzenia oraz zaburzeniem koordynacji ruchowej.

Chorobę Parkinsona powoduje brak substancji chemicznej o nazwie dopamina, będący chemicznym neuroprzekaźnikiem odpowiedzialnym za koordynację pracy mięśni i możliwość ruchu. Ponieważ mózg ma duże właściwości kompensacyjne, objawy Parkinsona pojawiają się dopiero gdy obumrze około 80 proc. komórek wytwarzających dopaminę. Leczenie jest ukierunkowane na próby zwiększenia jej stężenia w mózgu.

Do objawów choroby Parkinsona należą:

• sztywność i bóle mięsni - trudność w zginaniu rąk oraz nóg,
• zmiana sposobu chodzenia (chód zgarbiony, chwiejny),
• chód drobnymi kroczkami,
• maskowata twarz,
• wolna monotonna mowa,
• utrata sprawności umysłu oraz depresja,
• drżenia, które utrudniają podstawowe czynności, takie jak jedzenie czy picie,
• zapalenie łojotokowe skóry.

Bardzo ważne jest, aby po rozpoznaniu choroby szybko przystąpić do rehabilitacji ruchowej, ponieważ im większa aktywność, tym większy komfort życia. Szczególnie zalecane są:

• gimnastyka lecznicza,
• pływanie lecznicze,
• terapia mowy,
• fizykoterapia,
• masaż,
• muzykoterapia,
• spacery.

Najczęściej stosowanym lekiem w leczeniu choroby Parkinsona jest lewodopa- ta substancja to naturalny aminokwas, prekursor dopaminy. Drogą aktywnego transportu przenika do ośrodkowego układu nerwowego, gdzie zwiększa stężenie dopaminy, co powoduje złagodzenie objawów choroby, zwłaszcza zaburzeń ruchowych i sztywności mięśni. Niestety jej oddziaływanie na drżenie jest dużo mniejsze. Ze względu na bardzo intensywną dekarboksylację na obwodzie (utratę aktywności) tylko mała część podanej dawki może osiągnąć ośrodkowy układ nerwowy, dlatego właśnie, aby tej stracie zapobiec, najczęściej stosuje się preparaty skojarzone – zawierające kilka składników. Leczenie rozpoczyna się od podawania małych dawek preparatów. Początkowo 2 razy dziennie i w zależności od siły działania leku dawkę zwiększa się. Ponieważ substancje białkowe zawarte w pożywieniu upośledzają wchłanianie lewodopy, lek ten należy przyjmować albo przed jedzeniem, albo 1,5 godziny po nim. Ze względu na szybki rozpad leku należy go podawać 4-5 razy dziennie. Lewodopy nie należy też łączyć z lekami obniżającymi ciśnienie krwi ze względu na sumowanie się efektu hipotensyjnego.

Amantadyna- substancja ta wywiera działanie ośrodkowe na poziomie struktur zwanych prążkowiem, gdzie ułatwia uwalnianie dopaminy. Działanie to przywraca zakłóconą przez niedobór dopaminy równowagę pomiędzy dopaminą, a substancją antagonistyczną- glutaminianem na korzyść dopaminy. Amantadyna jest szczególnie przydatna w okresie, gdy bardzo silnie upośledzona jest sprawność ruchowa. Substancja jest również skuteczna przy zwalczaniu hiperkinezy (podniecenie ruchowe, ruchy mimowolne) wywołanej przez lewodopę. W trakcie leczenia amantadyną nie wolno pić alkoholu, bowiem każda z tych substancji zwiększa toksyczność drugiej. Należy również unikać leków pobudzających.

Selegilina - jest inhibitorem enzymu monoaminooksydazy, głównie typu B, biorącego udział w metabolizmie dopaminy w ośrodkowym układzie nerwowym. Zwiększa aktywność dopaminergiczną w jego obrębie, jeśli jednocześnie jest podawana lewodopa. Oznacza to, że zwiększa skuteczność lewodopy i zmniejsza wahania jej stężenia we krwi. Leczenie zaczyna się od małych dawek i zwiększa sie je powoli, aż do dawki maksymalnej. Leku nie należy podawać na noc, ponieważ ma działanie pobudzające. Seleginina jest przeciwwskazana przy ciężkiej dusznicy bolesnej, zaburzeniach rytmu serca, nadciśnieniu tętniczym oraz chorzy z przerostem prostaty, którym przyjmowanie leku może sprawić trudności z opróżnieniem pęcherza moczowego.

Biperyden - jest lekiem antycholinergicznym. Przy niedoborze dopaminy dochodzi do przewagi acetylocholiny, odpowiedzialnej za nadmierne objawy parkinsonowskie, czyli drżenie oraz silna sztywność mięśni. Preparaty antycholinergiczne zwalczają te objawy. Leczenie zaczyna się od zazwyczaj od małych dawek, stopniowo je zwiększając, aż do uzyskania efektu terapeutycznego. Przeciwwskazania do przyjmowania tej grupy leków to między innymi: choroby psychiczne, upośledzenia umysłowe, zaburzenia rytmu serca, jaskra z wąskim kątem przesączania (zagrożenie ostrym napadem jaskry) oraz przerost gruczołu krokowego (może wystąpić bezmocz).

Jeżeli drżenia są wynikiem zniszczenia określonych obszarów mózgu, przeprowadza się leczenie operacyjne. Możliwe jest również przeszczepienie tkanek płodowych, co ma na celu odnowienie źródeł dopaminy, jednak zabieg ten w dalszym ciągu wywołuje kontrowersje. Choroba Parkinsona jest bardzo przygnębiająca dla każdego, gdyż do jej obrazu należy powolne pogarszanie się stanu. Jednak postępy w medycynie nastrajają bardzo pozytywnie.